Graag willen we deze blog met jullie delen.

Een blog van een vrijwillig bestuurslid Humanitas Zoetermeer die
vanuit zijn professie regelmatig beroepskrachten begeleid in de
uitvoering van het sociaal domein.

Vaak zijn dat sociale werkers die zich, net als ik, met hart en ziel inzetten voor de mensen aan de rand van onze samenleving. Zij klagen over een continu en almaar nijpender gebrek aan tijd. Tijd om gewoon lekker te werken…

Wat als je alle tijd zou hebben?
Hoe anders is dat binnen het vrijwilligerswerk, waarin ik in mijn ‘vrije’ tijd als bestuurder van een lokale afdeling richting geef aan onze inzet op thema’s als armoede, eenzaamheid, verlies en opvoeden.

• Vrijwilligers hebben alle tijd en dat maakt ze bijzonder effectief. Niet omdat ze meer tijd hebben (want onze vrijwilligers hebben nog heel veel andere bezigheden), maar omdat ze zich niet door een gebrek aan tijd laten vangen! Ze doen ‘gewoon’ waar ze zin in hebben, waar ze in geloven en
  wat ze motiveert. En met resultaat.
• Vrijwilligers grossieren in aandacht. Ze hebben alle tijd contact te maken en zich echt te verbinden met de problematiek van de deelnemer. Die voelt zich erkend, gezien en begrepen. Dus kun je de rust vinden echt contact te maken en nog even niet te versnellen. Opdat de deelnemer overeind kan komen.
• Vrijwilligers hoeven het probleem niet op te lossen. Ze kunnen erbij blijven, ernaar luisteren en zich er helemaal op inleven. Wat heeft het probleem te vertellen? Niet als obstakel om zo snel mogelijk weg te nemen, maar als vertrekpunt om van daaruit te ontwikkelen. Dus kun je het geduld vinden het probleem echt te verstaan en het nog even niet op te lossen. Opdat de oplossing de deelnemer echt raakt en in beweging zet.
• Vrijwilligers benaderen de deelnemer vanuit gelijkwaardigheid en medemenselijkheid. Ze zijn niet beter of professioneler en zien de mogelijkheden van de deelnemer in al zijn of haar beperkingen. Wat kan de deelnemer wél en waar begint dat? Dus kun je de ruimte vinden de ander echt te zien en niet de overhand te nemen. Opdat de deelnemer zijn eigen
  stappen in zijn eigen tempo kan zetten.
• Vrijwilligers ervaren geen concurrentie met andere vrijwilligersorganisaties. Ze worden niet afgeleid door prestatie- of competitiedrang, maar kunnen zich vrijelijk inzetten en verbinden met collega-instellingen. Ieder vanuit
  eigen kracht en competentie. Dus kun je de ontspanning vinden te verbinden vanuit gelijkwaardigheid en niet meteen de regie te nemen. Opdat je samen verder komt.

Natuurlijk wil jij, als beroepskracht, dit ook allemaal! En intuïtief maak je de goede afwegingen. Alleen raak je soms gevangen in normatieve kaders. Wat moet, wat mag, wat kan, en wat vooral ook niet. En dat allemaal binnen de afgesproken tijden. Een vrijwilliger is echter om te beginnen vrij.

Vanuit eigen kracht
Het bijzondere is dat mede door de werkwijzen van de vrijwilliger de
deelnemer vanuit eigen kracht weer zijn eigen verantwoordelijkheid neemt en zelfredzaam wordt. Precies wat wij ons als Vrijwilligersorganisaties wensen en wat de overheid in het sociaal domein beoogt.

Nu is er niet morgen ineens meer tijd of geld! Binnen het sociaal domein blijft de schaarste hieraan een voortdurend probleem, maar we kunnen ons er wel anders toe verhouden. Ons gedrag er niet door laten bepalen. Een andere houding en ander gedrag als antwoord op de voortdurende schaarste. Door om te beginnen je eigen vrijheid weer terug te pakken. En te gaan doen wat zin heeft, waar jij in gelooft, wat jou intrinsiek motiveert. Een beetje rebellie ‘on top of’ jouw professie.

Als beroepskracht weet je als geen ander wat de bedoeling is. Alleen raak je daar wel eens bij weg of verdwaald en moet ook jij herinnerd worden aan waarom je doet wat je doet. Om vanuit hernieuwd elan op te staan en aan de slag te gaan. Ik zie het om mij heen gebeuren: de ogen gaan weer twinkelen, het hart sneller slaan en de handen uit de mouwen.

Een voorbeeld uit de vrijwilligerspraktijk:
Er zijn steeds meer gemeenten die ons willen vangen binnen
prestatieovereenkomsten (alweer normatieve kaders) en onze subsidies daarvan afhankelijk willen maken. Voor je het weet zitten we dan binnen dezelfde strakke kaders als de beroepskrachten in de wijk.

Goed om de vrijwilliger weer centraal te stellen en die het vertrekpunt te laten zijn van al haar inspanningen. Niet omdat het resultaat voor de deelnemer er niet toe doet, maar omdat de inzet van de vrijwilliger centraal staat.

Als antwoord naar gemeenten geven wij aan wat onze maatschappelijke waarden en effecten zijn. Niet voor de korte termijn als quick fix prestatie, maar voor de lange termijn als duurzame oplossing vanuit de eigen kracht van de deelnemer.
Natuurlijk moet een gemeente nieuwsgierig zijn naar de resultaten van het vrijwilligerswerk en kan een gemeente zich tenminste jaarlijks laten informeren over wat we hebben bereikt. Maar zodra je dat giet in de vorm van prestatieafspraken gaan we daarop sturen. En dan worden we, net als veel commerciële aanbieders, een efficiënte productiemachine waar met zekerheid vrijwilligers op afhaken omdat je de vrijheid en het plezier eruit drukt.

Dat vraagt lef! Want je moet het wel durven om buiten de gebaande kaders te treden en geen vanzelfsprekende antwoorden te geven. Je niet te laten vangen en iedere keer weer je eigen vrijheid te herpakken. Maar was dat niet de bedoeling?

Reageren kan: stuur uw reactie via het contactformulier.